Słownik Gitarzysty: angielsko-polski
A
abalone – odmiana masy perłowej
accent – akcent muzyczny
accompaniment – akompaniament
accompanist – akompaniator
accord – akord (na przykład akord D-dur)
accordion – akordeon, opcja w programie barw instrumentalnych syntezatora gitarowego
acoustic arch-top guitar – gitara akustyczna z pudłem rezonansowym o wypukłej płycie wierzchniej (przeważnie także i wypukłej płycie spodniej). Patrz: arch-top
acoustic bass guitar – akustyczna gitara basowa
acoustic bass, double bass – kontrabas akustyczny
acoustic-electric guitar – gitara akustyczno-elektryczna (gitara akustyczna wyposażona w przetwornik, ew. aktywny przedwzmacniacz)
acoustic flat-top guitar – gitara akustyczna z pudłem rezonansowym o płaskiej płycie wierzchniej
acoustic guitar, steel-string giutar – gitara akustyczna ze strunami stalowymi
acoustic-electric guitar, hollow-body – gitara akustyczna z pełnym pudłem rezonansowym (przeważnie arch-top), wyposażona w przetworniki elektryczne
active cabinet – kolumna aktywna -z wbudowaną końcówką mocy
active onboard electronics – aktywny układ korekcji barwy dźwięku umieszczony w korpusie gitary
active pickup – przetwornik aktywny z miniaturowym przedwzmacniaczem
adaptor – zasilacz
adjustable bridge – mostek z regulacją
adjustable nut – regulowane siodełko szyjki (nastawna wysokość i rozstaw strun, z niekiedy nawet ich menzura)
adjustable truss rod – pręt wewnątrz szyjki z nakrętką umiejscowioną w wyżłobieniu na główce, tuż przy siodełku, za pomocą której luzując lub napinając ustawia się kształt szyjki.
air – powietrze
alder – olcha
alt – rodzaj głosu żeńskiego, niższy
alteration – alteracja, podwyższenie lub obniżenie jednego lub kilku składników akordu
a-moll – gama lub tonacja molowa bez znaków przykluczowych
amplifier – wzmacniacz
amplitude – amplituda, im większa amplituda tym głośniejszy dźwięk
analog amplifier – wzmacniacz analogowy. Urządzenie elektroniczne, w którym sygnał reprezentowany jest bezpośrednio w postaci napięcia lub prądu o charakterze ciągłym.
analog-digital – system analogowo cyfrowy
analog-digital conversion – konwerter analogowo cyfrowy
angled headstock – główka odchylona od osi szyjki
angle plug – wtyk kątowy
anti-feedback system – elektroniczny system przeciwsprzężeniowy
arch-top – wypukła płyta wierzchnia pudła rezonansowego gitary, rzeźbiona z litego drewna, głównie świerkowego (patrz: solid-top), w tańszych gitarach tłoczona ze sklejki.
arch-top acoustic guitar – gitara akustyczna posiadająca wypukłą płytę wierzchnią. Patrz: hollow-body, semi acoustic, semi solid-body
arm-rest – płytka umieszczona w miejscu kontaktu ramienia z korpusem gitary
arpeggio – szybkie wykonanie kolejnych dźwięków akordu, w grze na gitarze szybkie wykonanie dźwięków na kolejnych strunach
arranger – aranżer
arrangement – aranżacja
artificial harmonic – sztuczny flażolet
ash – jesion, swamp ash – jesion bagienny
automatic, chromatic tuner – tuner automatyczny, chromatyczny
B
back – spód korpusu lub pudła rezonansowego, tył wzmacniacza lub kolumny
bag – pokrowiec
ball end – koniec struny zaopatrzony w metalową tulejkę służącą do zaczepienia w mostku lub strunociągu
band, big-band – orkiestra, duża orkiestra (np. 4 trąbki, 4 puzony, 5 saksofonów, perkusja, bas, gitara, fortepian)
banjo – instrument pokrewny gitarze z „pudłem rezonansowym” o kształcie otwartego małego bębna
baritone, baritone guitar – baryton – głos męski (bas, baryton, tenor), gitara barytonowa
bass-reflex – sustem otworów w kolumnach głośnikowych dający efekt lepszego przenoszenia małych częstotliwości w stosunku do obudowy zamkniętej.
basswood – lipa amerykańska
battery – bateria zasilania urządzeń elektrycznych
bend – podciągnięcie struny
biflex – dwudrożny mechanizm napinający firmy Fender
birch – brzoza
bird eye – wzorzysta odmiana drewna
bis – powtórzenie danego fragmentu piosenki, dodatkowy utwór zagrany na życzenie publiczności
black chrome – powłoka chromowa w wersji czarnej
blend – mieszanie, np. we wzmacniaczu mieszanie dwóch sygnałów różniących się jakością, np. czystego z przesterowanym.
blues – gatunek muzyczny w którym gitara jest podstawowym instrumentem, począwszy od bluesa etnicznego z XIX w. po najnowsze style i gatunki muzyczne.
block markers – znaczniki pozycji (prostokąty)
body – korpus
body binding – wykończenie (ożyłkowanie) krawędzi korpusu lub pudła rezonansowego żyłką z tworzywa sztucznego
bone – kość
bookmatched wood – selekcjonowane drewno do budowy gitar najwyższej jakości o idealnym ułożeniu słojów
booster – uwypuklać, uwydatniać, eksponować. Układ wycinający wybrane pasmo częstotliwości. Trebble booster – jeden z pierwszych „przesterów do gitary”.
bound neck – szyjka wykończona żyłką z tworzywa sztucznego
BPM (beats per minute) – jednostka tempa oznaczająca liczbę miar na minutę. W procesorach gitarowych lub perkusyjnych opcja ustawiania tempa kliku metronomu i in.
bridge pickup, saddle pickup – przetwornik piezoelektryczny umieszczony pod siodełkiem mostka gitary akustycznej lub klasycznej
bracing – ożebrowanie płyty wierzchniej pudła rezonansowego
brass – blacha, mosiądz
bridge – mostek (strunociag)
bridge pickup, rear, lead, treble – przetwornik umieszczony przy mostku
bridge pins – stożkowe kołki blokujące końce strun w otworach mostka gitary akustycznej flat-top
bridge plate – drewniana płytka przyklejona wewnątrz pudła rezonansowego pod mostkiem, stabilizująca mostek i mocowanie strun
bright – jasna barwa dźwięku
bronze – brąz
button – pokrętło maszynki strojnikowej
bypass – funkcja w procesorach gitarowych pozwalająca na ominięcie działającego efektu (np. chorusa), ułatwiająca strojenie czystym dźwiękiem.
C
cabinet – kolumna głośnikowa
cable plugs – wtyk przewodu
cannon/XLR plug – wtyk typu XLR (mikrofonowy)
capacitor (ceramic) – kondensator (ceramiczny)
capodaster, capo – kapodaster
carved-top – wypukła, rzeźbiona płyta wierzchnia
CD (compact disc) – płyta kompaktowa.
center, middle – określenie przetwornika umieszczonego centralnie
cedar – cedr
channel – kanał, tor dźwiękowy, wejście np. gitarowe, mikrofonowe
chestnut – kasztanowiec
chromatic, chromatic scale – chromatyka, szereg dźwięków następujących po sobie półtonami, skala chromatyczna (12 półtonów w oktawie)
chorus – chór. Efekt uzyskiwany najczęściej poprzez niewielkie opóźnienie sygnału oryginalnego względem “efektowego”. W procesorach gitarowych jest kilka rodzajów chorusa, różniących się brzmieniem i “głębokością” efektu.
chrome – powłoka chromowa
cinch – (lub RCA) typ złącza koncentrycznego pomocnego przy łączeniu urządzeń audio.
classic 3/4 scale guitar – gitara mniejszych rozmiarów i o mniejszej menzurze
classic, classical guitar – gitara klasyczna
clean, clean channel – czysty, nie zniekształcony, np. we wzmacniaczu kanał dźwięku czystego, nieprzesterowanego. Patrz: crunch, distortion
c-major, c-moll – tonacja C-dur, tonacja c-moll
coda – końcowa część utworu
combo – wzmacniacz gitarowy – w jednej obudowie wzmacniacz i głośniki. Patrz: Stack, Head.
combo – kilkuosobowy zespół muzyczny, potocznie jazzowy
concert – koncert
Concert, Grand Concert, Auditorium, Great Auditorium, Orchestra Model – nazwy różnych odmian gitary akustycznej flat-top firmy Martin, ukazujące kolejne etapy jej ewolucji (modele: O, OO, OOO, M, OM)
condenser pickup – przetwornik pojemnościowy
connection – połączenie
connector – łączówka
contact core, taped wrapping – określenie strun o zredukowanej liczbie warstw oplotu w miejscu oparcia na siodełku mostka
contact microphone – przetwornik piezoelektryczny umieszczony na płycie wierzchniej pudła rezonansowego
controller – sterownik, urządzenie (najczęściej klawiatura lub gitara z konwerterem MIDI) wysyłające informację jaki źwięk mają wytworzyć generatory w syntezatorze. Patrz: Converter
controls – układ przełączający, regulujący siłę i barwę dźwięku gitary
cool – zimny, w praktyce muzycznej sposób grania spokojny, doskonały
crunch – rodzaj dźwięku przesterowanego, np. we wzmacniaczu: crunch channel – kanał przesterowany
cutaway body – pudło rezonansowe z wycięciem ułatwiającym dostęp do wyższych pozycji podstrunnicy
cutaway single – pojedyncze wycięcie w korpusie gitary
cypress – cyprys
D
DAT – (digital audio taperecorder) magnetofon taśmowy cyfrowy, sygnał cyfrowy rejestrowany jest na taśmie
dB – decybel. Jednostka używana do określenia poziomu, np. napięcia, mocy, ciśnienia akustycznego itp.
DC (direct current) – prąd stały, zasilanie baterią
dead spot – nazwa pozycji podstrunnicy instrumentu drewnianego, w której następuje zakłócenia, przekłamanie lub tłumienie dźwięku, tzw. wilk
decade – rodzaj układu skokowej zmiany barwy dźwięku
decal – nalepka lub kalkomania na główce szyjki np. z logo firmy
decay – w syntezatorze gitarowym odcinek obwiedni znajdujący się pomiędzy fazą Attack i Sustain. Patrz Envelope
delay – opóźnienie. Również nazwa urządzenia tworzącego rodzaj echa, uzyskanego przy pomocy cyfrowych, bądź analogowych procesorów efektów
demo – (demonstration tape record) – nagranie demonstracyjne zarejestrowane na taśmie, płycie CD lub w instrumencie elektronicznym prezentujące możliwości gitarzysty, zespołu, instrumentu itp.
density – gęstość. Parametr w sekcji Reverb procesora efektów pozwalający na zmianę intensywności, brzmienia efektu.
detune – odstrojenie. Parametr w procesorze efektów typu chorus umożliwiający zróżnicowanie wysokości dźwięku dodatkowego.
digital – cyfrowy
digital delay – obwód elektroniczny generujący echo, typowa kostka efektowa do gitary
digital tuner – tuner cyfrowy. Patrz: tuner
dimensions – wymiary, np. kolumny
diode – dioda świecąca. Patrz LED.
disk – dyskietka komputerowa, płyta gramofonowa
diskdrives – czytnik dyskietek
dobro, resophonic, national guitar- gitara zbudowana przez czeskich braci Doperów. We wnętrzu pudła rezonansowego umieszczony jest metalowy rezonator w kształcie membrany
dot markers, block, crown, sharkfin – znaczniki pozycji w postaci prostokątów, trapezów (korona) trójkątów i innych kształtów
double ball end – struny obustronnie zakończone tulejkami (system Steinbergera)
double cutaway – podwójne wycięcie w korpusie
dreadnought guitar – gitara akustyczna flat-top z głębokim pudłem rezonansowym o prostych „ramionach” zbliżona kształtem do trapezu.
drive –
driver – głośnik
droopy pointed angled head – główka trójkątna, ostro zakończona, odchylona od osi szyjki
dovetail – wpustowe, klejone połączenie szyjki z korpusem na tzw. Jaskółczy ogon stosowane głównie w gitarach klasycznych i akustycznych
dual – podwójny
duo – zespół złożony z dwóch wykonawców
DVD – (digital versalite disc) nośnik przypominający płytę CD o technologii umożliwiającej rejestrację większych zbiorów informacji, m.in. nagrań filmów i innych multimedialnych produkcji
dynamic microphone, condenser microphone – mikrofon dynamiczny, mikrofon pojemnościowy
E
ebonol, phenolic, phenowood – syntetyczne materiały używane do produkcji podstrunnic gitarowych
ebony – heban
echo – echo, dźwięk odbity od przeszkody akustycznej, dochodzący do słuchacza z pewnym opóźnieniem w stosunku do dźwięku bezpośredniego, tak, że może być rejestrowany jako dźwięk oddzielny. Efekt echa (Delay) jest często spotykanym efektem w procesorach
efektów cyfrowych i analogowych
economy case – futerał o kształcie dopasowanym do instrumentu
electric-acoustic guitar – gitara z cienkim pudłem rezonansowym typu arch-top, wyposażona w przetworniki elektryczne i system elektryczny podobny jak w gitarach solid-body. Patrz: semi-acoustic, semi-hollow-body, thinline
electric-acoustic guitar – gitara elektryczno-akustyczna
electro-magnetic pickup – przetwornik elektromagnetyczny
electronic quartz tuner – elektroniczny tuner kwarcowy
electronics – układ elektryczny gitary
end pin jack – gniazdo wyjściowe umieszczone w kołku / uchwycie paska
enter – wejście, w komputerze potwierdzenie, zaakceptowanie
envelope– obwiednia, w syntezatorze gitarowym obwód odpowiedzialny za kształt dźwięku, zawierający cztery podstawowe parametry: rodzaj ataku (attack), punkt szczytowy (decay), czas wybrzmiewania (sustain) i czas wygaśnięcia dźwięku (release).
EQ (equalizer) – korektor barwy dźwięku, zwykle kilkupasmowy (bass, middle, treble)
equalisation – ekwalizacja, system potencjometrów do ustawiania barwy dźwięku
epoxy – powłoka z żywicy epoksydowej
equal body – korpus z symetrycznymi wycięciami
expression pedal – pedał ekspresji. Kontroler nożny pełniący kilka funkcji, m.in. zmienia poziom głośności, uruchamia filtry, itp.
external input – złącze służące do wprowadzania sygnałów z zewnątrz
external output – złącze służące do wprowadzania sygnałów do urządzenia zewnętrznego, np. dodatkowego chorusu czy echa
F
fader – tłumik. Najczęściej potencjometr suwakowy w mikserach
fast tempo – szybko. Patrz: tempo
feedback – sprzężenie zwrotne. Powstanie charakterystycznego “gwizdu” o określonej częstotliwości podczas zbliżenia przystawek do głośników przy maksymalnym wzmocnieniu
feet (foot) – stopa (ft.) 1 ft. = 1’= 0.31 m
f-hole – otwór rezonansowy w kształcie litery f
ferrules – tulejki w otworach przewierconych przez korpus, przez które przeciąga się struny zakładane na gitarę
fiberglass composite – kompozyt szklano-epoksydowy, nowoczesny materiał konstrukcyjny
figured maple, curly maple – odmiany klonu o wzorzystej strukturze
filter – filtr. We wzmacniaczach i procesorach stosuje się filtry elektroniczne analogowe, bądź cyfrowe, które pozwalają na wycinanie w sygnale wybranych pasm częstotliwości. Filtry dzieli się na: dolnoprzepustowe, górnoprzepustowe, pasmowo-przepustowe, pasmowo-zaporowe i wierzchołkowe
finger – palec
fingerboard, fretboard – podstrunnica (chwytnia)
finger pick – pazurek do gry nakładany na palec
fingerpicking – technika wydobywania dźwięku przez szarpanie, uderzanie strun gitary specjalnymi pazurkami nakładanymi na palce (kciuk, wskazujący, wielki, serdeczny). Patrz: thumb pick.
finger rest, pickguard, scratch plate – płyta chroniąca pudło rezonansowe przed uderzeniami kostki, niekiedy w gitarach dolid-body służy za oparcie na palce prawej ręki
finish – wykończenie, rodzaj lakieru
flame – wzorzysta odmiana drewna
flamenco guitar – gitara flamenco, odmiana gitary klasycznej przystosowana do technikami flamenco
flanger – efekt modulacyjny bazujący na minimalnym opóźnieniu dźwięku przetwarzanego w stosunku do dźwięku oryginalnego, który następnie poddawany jest modulacji pod względem wysokości w zakresie kilku centów w dół i w górę. Flanger, w odróżnieniu od efektu
Chorus, posiada efekt sprzężenia zwrotnego dodatkowo zniekształcającego dźwięk, regulowanego przez gitarzystę
flat pick – płaska kostka do gry
flat-shape neck, slim-taper neck – szyjka płaska
flat-top – płaska płyta wierzchnia
flat-top acoustic guitar – gitara akustyczna posiadająca płaską płytę wierzchnią
flatwound – struny z płaską owijką
flight case – futerał „lotniczy” wzmocniony, najczęściej z blachy aluminiowej
floating bridge – mostek wolnostojący, nie przymocowany do korpusu
footstool – podnóżek
floppy disk – dyskietka komputerowa, sekwencerowa
florentine cutawey – wycięcie z ostro zakończonym rogiem
folk guitar – gitara akustyczna flat-top z mniejszym pudłem rezonansowym
foot (feet) – stopa (skrót: ft.) 1 ft. = 31 cm
frequency – częstotliwość
fret – metalowy prożek na podstrunnicy
fret head – część prożka widoczna nad podstrunnicą
fret tang – płetwa (stopka) prożka, część niewidoczna, mocująca prożek w podstrunnicy
fret wire – drut progowy
fretless bass – gitara basowa z podstrunnicą bezprogową
fretless fingerboard – podstrunnica bezprogowa
fretted fingerboard – podstrunnica z nabitymi progami
front pickup, neck pickup – przetwornik umieszczony przy podstrunnicy
fulcrum tremolo – wibrator zaczepiony na dwóch trzpieniach
G
gain – wzmocnienie. Potencjometr ulokowany w kanale wejściowym wzmacniacza gitarowego, służący do regulacji poziomu wzmocnienia przedwzmacniacza (czułości) w celu dopasowania go do poziomu wyjściowego. Patrz: Noise
gate, noise gate – bramka, bramka szumów. Obwód elektroniczny wycinający szumy, szczególnie słyszalne w głośnikach, gdy nie wydobywamy dźwięku z gitary
gears – maszynki (klucze, strojniki)
german silver – nazwa stopu niklu i srebra, z którego wykonany jest drut progowy
gloss – wysoki połysk
gold plated – złotem (24 karatowym) pokryte metalowe części
grade – stopień gęstości słojów drewna
gramophone – gramofon analogowy. Urządzenie służące do odtwarzania dźwięku zapisanego na płytach analogowych.
graphite (carbon) composite – kompozyt grafitowo (węglowo) – epoksydowy, nowoczesny materiał konstrukcyjny
ground – uziemienie układu elektrycznego, masa
guitar bag – pokrowiec do gitary
guitar cable (coaxial) – przewód gitarowy (koncentryczny)
guitar case – futerał do przechowywania i transportu gitary
guitar hanger – wieszak do zawieszania gitary
guitar picks – kostki do gry na gitarze, piórka, plektrum
guitar polish – środek do czyszczenia instrumentu
guitar stand – stojak do gitary
guitar strap – pasek do zawieszania gitary
guitar strings – struny do gitary
guitar-to-MIDI-converter – urządzenie zajmujące się przetwarzaniem dźwięków wydobytych z gitary na informacje MIDI. Dzięki temu możliwe jest sterowanie przy pomocy gitary modułami dźwiękowymi, syntezatorami itp. Gitara traktowana jest wówczas jako klawiatura sterująca w systemie MIDI.
guitar tuner – urządzenie do strojenia gitary, stroik, tuner
gut strings – jelitowe, tradycyjne określenie strun do gitary klasycznej, w domyśle struny nylonowe
H
halfround, ground roundwound, rollerwound, pressurewound, smootwound, semi-flat – określenie strun z owijką okrągłą szlifowaną, mechanicznie spłaszczoną lub owalną
hall end – zakończenie struny nawiniętej na tulejkę
hammer-on – “młoteczkowanie”, wydobycie dźwięku uderzeniem opuszką palca lewej ręki z góry w strunę, bez uderzania prawą (legato gitarowe)
hard disk – twardy dysk w komputerze, urządzenie do przechowywania dużej ilości informacji
hard rock maple – rodzaj klonu charakteryzujący się dużą twardością
hardshell case – futerał sztywny wyprofilowany do kształtu gitary
hardware – osprzęt metalowy gitary, osprzęt komputera
harmonic – harmoniczne tony, alikwoty. Składowe częstotliwości tworzące dźwięk. Częstotliwości powyższych drgań w stosunku do tonu podstawowego tworzą postęp arytmetyczny (1:2:3:4:5). Alikwoty mają duży wpływ na barwę uzyskanego dźwięku
harp guitar – gitara z dodatkowym naciągiem strun burdonowych (w Europie nazywana niegdyś gitarą basową)
hawaiian guitar – gitara hawajska
head veneer – wierzchnia okładzina główki (np. fornir)
headphone – słuchawki
headstock, peghead – główka szyjki
heavy gauge – komplet strun o dużej grubości
heavy-duty plug – wtyczka o wzmocnionej konstrukcji
herringbone guitar – nazwa specjalnego wykonania gitary Dreadnought m.in. z pudłem rezonansowym o zmodyfikowanym ożebrowaniu, ożyłkowanym w charakterystyczną “jodełkę” (model HD)
hexagonal core – sześciokątny rdzeń struny
HF (high frequency) duże częstotliwości. W zakresie słyszalnym mianem dużych częstotliwości określa się umownie pasmo rozciągające się od około 3 do 20 kHz.
hi-fi (high fidelity) wysoka wierność. Określenie używane w stosunku do sprzętu audio, który spełnia wymagania normy hi-fi określającej m.in. minimalne pasmo przenoszenia i dynamikę, dopuszczalne zniekształcenia harmoniczne itd.
high-end – sprzęt audio najwyższej jakości
high gloss – wysoki połysk
higrometr – miernik wilgotności powietrza
hold – trzymać, podtrzymywać
hollow-body – gitara akustyczno-elektryczna, z pudłem rezonansowym o dużej grubości, z wypukłą płytą rezonansową typu arch-top. Patrz: semi acoustic, semi solid-body, solid-top.
horn – róg korpusu
home recording – określenie odnoszące się do procesów prowadzących do rejestracji muzyki tworzonej w warunkach domowych.
horizontal humbucker – typowy humbucker o poziomym układzie cewek (jedna obok drugiej)
HPF (high pass filter) – filtr górnoprzepustowy. Patrz filter H/S/S configuration – przykład rozmieszczenia przetworników na korpusie gitary – humbucker przy mostku, single w centrum i przy szyjce
humbucking pickup – przetwornik dwucewkowy (cewki ułożone są obok siebie). Patrz: stacked humbucker.
humbucker, humbucking pickup – określenie przetwornika dwucewkowego
humidifier – nawilżacz powietrza zabezpieczający pudło rezonansowe gitary przed nadmiernym wysuszeniem
I
in – wejście, gniazdko dla sygnału wejściowego
inch – cal (in.) 1 in=1’= 25.4 mm. Jednostka długości stosowana w krajach anglosaskich, powszechnie stosowana w katalogach i na urządzeniach do oznaczani grubości strun, średnicy membran głośników i in.
impedance – impedancja cewki przetwornika (oporność prądu zmiennego)
inlay – inkrustacja ozdobna lub funkcjonalna np. markery na podstrunnicy
input – wejście. Złącze pozwalające na wprowadzenie sygnału zewnętrznego do urządzenia
intro – wejście, wstęp utworu
isolating – izolacja. Są: izolacja elektryczna, zapobiegającą przepływowi prądu; akustyczna (dźwiękochłonna), tłumiącą dźwięki niepożądane; cieplna (termiczna) itd.
ivory – kość słoniowa
J
jack 1/4″ plug – wtyk typu jack
jack 1/4″ socket – gniazdo wyjściowe typu jack
jumbo guitar – gitara akustyczna flat-top z głębokim pudłem rezonansowym o kolistych kształtach pudła rezonansowego
jumbo frets – szerokie i wysokie progi.
K
key – klucz, klucz na pięciolinii, tonacja utworu
keys – klucze (maszynki, strojniki)
knob – gałka potencjometru lub przełącznika
korina – limba afrykańska
L
laminated neck – szyjka sklejona z kilku kawałków drewna
laminated-top – płyta wierzchnia wykonana ze sklejki
laminated wood – element sklejony z kilku części drewna lub będący połączeniem drewna z innymi materiałami
laptop – komputer przenośny, walizkowy
larch – modrzew
lap steel – rodzaj gitary hawajskiej – akustyczny instrument z pudłem rezonansowym, znacznie wyżej zawieszonymi strunami nad gryfem, przeznaczony do gry w pozycji poziomej techniką slide, najczęściej trzymany na kolanach
lead pickup, treble, bridge, rear – przetwornik umieszczony przy mostku
leather – skóra naturalna
LED (light-emitting diode) – dioda elektroluminescencyjna, dioda świecąca
lenght – długość
level – poziom np. głośności, mocy
light gauge – lekki, jasny, komplet cienkich strun
linden basswood – lipa, lipa amerykańska
linear taper potentiometr – potencjometr o charakterystyce liniowej
lined fretless fingerboard – podstrunnica bezprogowa z zaznaczonymi pozycjami progów
linning – wzmocnienie połączeń płyty wierzchniej i spodniej z bokami pudła rezonansowego
locking tremolo – wibrator z blokadą strun
locking tuners – maszynki z mechaniczną blokadą strun na kołkach
locking nut – siodełko szyjki z mechaniczną blokadą strun
logo – znaczek firmowy, graficzny symbol producenta, marki lub modelu
loop – pętla, kilkusekundowy fragment (często skopiowany z znanego nagrania) powtarzany w utworze wielokrotnie raz za razem
loud – głośny
loudspeaker – głośnik
low – niski
low-impedance pickup – przetwornik o niskiej impedancji
lucite – określenie przezroczystego akrylu
M
magnet – magnes przetwornika
machine heads, machine, keys, tuners, gaers – maszynki, klucze, strojniki
mahogany, honduras mahogany – mahoń, honduraski mahoń szczególnie ceniony
maple – klon
masonite, ABS, styrene, acrylic – tworzywa sztuczne używane do budowy instrumentów i akcesoriów
master volume – suma, w mikserze potencjometr mocy sumy poszczególnych kanałów
medium – średniej twardości struny
medium tempo – średnio szybko. Patrz: tempo
memory – pamięć, elektroniczny moduł do gromadzenia programów i informacji
metronome – metronom, przyrząd zegarowy do nadawania tempa, obwód elektroniczny w procesorach gitarowych, który sygnałem dźwiękowym lub pulsującym światłem nabija tempo utworu. Patrz: tempo
microprocessor – mikroprocesor, komputerowy obwód w którym dokonują się wszelkiego rodzaju operacje sterujące działaniem komputera
micro-tilt – mechanizm regulujący kąt pod jakim zamocowana jest szyjka do korpusu
mid-boost – aktywny układ korekcji barwy dźwięku umieszczony w korpusie gitary
middle – środkowy odcinek pasma dźwięku w korektorze barwy equalizerze (bass, middle, treble, presence)
MidAir – bezprzewodowy system przesyłania komunikatów MIDI.
MIDI (Musical Instrument Digital Inteface) – system przesyłania informacji muzycznych w postaci kodu cyfrowego pomiędzy urządzeniami muzycznymi: instrumentami, procesorami, sekwencerami, komputerami itp.
MIDI out, MIDI in – gniazdo wyjścia, wejścia sygnału MIDI
military plug, heavy-duty plug – wzmocniona, solidna wersja wtyku
mini-switch – mini przełącznik
modem – urządzenie umożliwiające komputerom komunikowanie się linią telefoniczną
mono in, mono out – wejście, wyjście sygnału monofonicznego Patrz: Stereo in
mother-of-pearl – masa perłowa
mounting ring – ramka, wspornik mocujący przetwornik
multicore strings – struny z rdzeniem w postaci stalowej linki
multitrack recorder – magnetofon wielośladowy
muffled strings – stłumienie strun lewą ręką
N
natural – wykończenie naturalne, kolor drewna
natural harmonic – flażolet naturalny
nail pick – pazurki przyklejane na paznokcie, używane w technikach klasycznych i fingerpicking
neck – szyjka, gryf
neck block – drewniany klocek wewnątrz pudła rezonansowego, którego zadaniem jest wzmocnienie i usztywnienie konstrukcji pudła rezonansowego
neck binding – wykończenie krawędzi podstrunnicy żyłką z tworzywa sztucznego
neck/body joint – połączenie korpusu z szyjką. Również: neck set-in
neck bolt-on – szyjka przykręcana do korpusu
neck bolts – wkręty służące do przykręcenia szyjki do korpusu
neck plate – płytka metalowa przez którą przechodzą śruby mocujące szyjkę do korpusu
neck relief – odchylenie szyjki od płaszczyzny wzdłużnej – tj. wklęsłość kontrolowana
neck screws – wkręty służące do przykręcenia szyjki do korpusu
neck set-in – umocowanie szyjki w korpusie przez wklejenie. Patrz: neck/body joint.
neck shape – profil szyjki w przekroju (półokrągłe, płaskie, tzw. hard V i soft V)
neck-thru-body – gitara, w której szyjka i centralna część korpusu tworzy monolityczną całość (klejona zazwyczaj z kilku podłużnych warstw różnych gatunków drewna). Boczne części korpusu (skrzydła) są doklejone do tej konstrukcji.
nickel – powłoka niklowa
nitrocellulose, poliester, urethane lacquer – lakier nitrocelulozowy (nitro) poliestrowy, poliuretanowy
noise – hałas, szum.
noise filter – filtr przeciwszumowy
noise gate – bramka szumów.
noice generator – generator szumów w syntezatorze gitarowym
noice reduction circuit – obwód elektroniczny wyciszania szumów
noiseless cable – przewód niskoszumowy
note number – w syntezatorach dźwięki są ponumerowane w zakresie dziesięciu i pół oktawy w kolejności od 0 do 127. Zero to najniższy dźwięk. Środkowe C ma numer 60
note off – w syntezatorze gitarowym – funkcja wyłączenia dźwięku – informacja MIDI ‘mówiąca” na jakim kanale, który dźwięk wyłączyć i jak szybko powinien zanikać
note on – w syntezatorze gitarowym – funkcja włączenia dźwięku – informacja MIDI mówiąca syntezatorowi który dźwięk należy zagrać, jak szybko powinien się uaktywnić (rodzaj ataku) i w którym kanale ma się to odbyć
nylon string acoustic guitar – najczęściej oznacza gitarę klasyczną. Patrz: steel string acoustic guitar
nylon strings – struny nylonowe do gitary klasycznej
nut – siodełko szyjki (przy główce)
O
“O” fret – próg zerowy w starszych modelach gitar, obecnie tę rolę spełnia siodełko
oak – dąb
octave – oktawa
oil finish – naturalne wykończenie olejowe
one-piece neck – szyjka wykonana z jednego kawałka drewna
ounce – uncja (oz.) 1oz. = 28.35 g
out – wyjście sygnału
out-of-phase – połączenie o odwróconej biegunowości
out power – moc wyjściowa wzmacniacza
output level – poziom sygnału wyjściowego przetwornika
oxygen free copper – miedź o minimalnej zawartości tlenu
P
PA – zestaw nagłośnieniowy estradowy (kolumny, kostki mocy, itd.)
palm mutting – tłumienie strun prawą ręką
parallel bracing – ożebrowanie równoległe płyty rezonansowej
pearl, mother-of-pearl, abalone – masa perłowa, macica perłowa, abalone, zdobniczy materiał inkrustacyjny pozyskiwany z muszli niektórych skorupiaków (ostatnio także materiał syntetyczny)
peghead – główka szyjki
phenolic – syntetyczny materiał używany do produkcji podstrunnic
phenowood – syntetyczny materiał używany do produkcji podstrunnic
phosphor bronze – brąz fosforowy
piccolo bass – bas o skróconej menzurze i bardzo cienkich strunach
pick – kostka, piórko, plektrum, pazurki nakładane na palce do gry techniką fingerpicking. Patrz: fingerpicking picking
pick gauge (light, medium, heavy, extra heavy) – określenie grubości kostki (cienka, średnia, gruba, bardzo gruba)
pickguard – płytka chroniąca powierzchnię korpusu przed uderzeniami kostki
picks holder – uchwyt, pojemniczek na kostki
piezo-electric pickup – przetwornik piezoelektryczny
pitch pipe – kamerton dmuchany
plain strings, wound strings – struny nieowijane (wiolinowe), struny owijane (basowe)
plating – galwaniczne pokrycie części metalowych
ply-wood – sklejka drewniana
plug – wtyczka
polepieces – nadbiegunniki przetwornika
poliphonic pickup – przetwornik polifoniczny, zawierający 6 niezależnych przetworników, dla każdej struny. sześciożyłowym kablem sygnały idą do konwertera lub bezpośrednio do syntezatora gitarowego. Patrz: hexaphonic pickup, hexagonal pickup
polish – środek do czyszczenia instrumentu
poly, polyphony – polifoniczność, wielogłosowość
poplar – topola
portable workstation – urządzenie do pracy przy tworzeniu muzyki, może być również z klawiaturą jako rozbudowany keyboard
Posi-Lok, Dead End – nazwy kołków zabezpieczających pasek przed zsunięciem
position markers – znaczniki pozycji umieszczone na podstrunnicy
post – kołek maszynki
potentiometer – potencjometr
pound – funt (lb.) 1 lb.= 0.45 kg
pre-bend – podciągnięcie struny przed uderzeniem
preamp – przedwzmacniacz wstępna część wzmacniacza gitarowego, również miniaturowy przedwzmacniacz umieszczony w korpusie gitary akustycznej
presence – najwyższy odcinek pasma dźwięku w korektorze barwy equalizerze (bass, middle, treble, presence)
preset – zaprogramowane wcześniej ustawienie parametrów i zarejestrowane w banku pamięci procesora
pull-off – zagranie dźwięku i wydobycie następnego (niższego) dźwięku poprzez zdjęcie palca z progu (legato gitarowe)
Q
Quick-Lock – urządzenie do szybkiego łączenia paska z gitarą
quarter-sawn, flat-saawn – technologie wycinania drewna z pnia (prostopadły układ słojów, skośny lub równoległy układ słojów)
R
rack – rama lub specjalna skrzynka transportowa, w którą wmontowuje się szereg urządzeń jak końcówka mocy, różne procesory efektów i inne urządzenia
radius – promień łuku podstrunnicy
RAM – w syntezatorze lub komputerze pamięć informacji cyfrowych do wielokrotnego zapisu i odczytu.
ratio – stopień przełożenia przekładni ślimakowej maszynki
RCA (lub cinch) – typ złącza koncentrycznego pomocnego przy łączeniu urządzeń audio
rear – tylna część miksera, wzmacniacza lub procesowa gdzie znajdują się gniazda do podłączeń
rear pickup – przetwornik umieszczony przy mostku. Patrz: lead pickup, bridge pickup, treble pickup
receiver – odbiornik w systemie łączności bezprzewodowej
regular gauge – komplet strun o średniej grubości
reinforcement strip, rod – dodatkowe elementy usztywniające szyjkę
release – w grze na gitarze – opuszczenie struny, obniżenie wysokości dźwięku
reissue guitar, N.O.S. – współczesne, wierne wznowienia starych instrumentów (New Old Stock)
resophonic, dobro, national guitar- gitara z metalowym rezonatorem w kształcie membrany, umieszczonym we wnętrzu pudła rezonansowego
resoncast, resonwood, luthite – syntetyczne materiały drewnopodobne używane do budowy instrumentów
resonwood – materiał drewnopochodny firmy Gibson
reverb – odbicie, odbicie dźwięku, sztuczna imitacja pogłosu pomieszczeń uzyskiwana urządzeniem w którym sprężyna jest źródłem efektu
reverse body – korpus o odwróconym o 180 stopni obrysie
reynolds alloy – stop aluminium
ROM (read only memory) – pamięć, w której nie można nic zmieniać – tylko do odczytu
rosette – rozeta, ozdobne wykończenie otworu rezonansowego
rosewood – palisander (szczególnie cenione odmiany palisandru: honduras, brazilian, east indian rosewood)
roundback body – pudło rezonansowe w kształcie przeciętej, spłaszczonej gruszki, boki i płyta spodnia stanowią jedną całość, niekiedy wykonaną z tworzywa sztucznego np. gitary Ovation
round-shape neck – szyjka o przekroju półokrągłym
roundwound strings – struny z okrągłą owijką
S
saddle – siodełko
sampler – urządzenie do rejestracji fragmentów muzycznych celem dowolnego ich obrabiania i odtwarzania lub wykorzystywania przy tworzeniu nowych utworów
satin – lakier mat
scale length – menzura, długość czynna strun
scalloped bracing – ożebrowanie płyty rezonansowej, obrabiane (rzeźbione) ręcznie w zależności od własności rezonansowych płyty wierzchniej i oczekiwań brzmieniowych
scalloped fingerboard – podstrunnica z wyfrezowanymi wgłębieniami pomiędzy progami
scratch plate – płytka chroniąca powierzchnię korpusu przed uderzeniami kostki
screw – śruba
screwdriver – śrubokręt
select – selekcjonowanie, wybieranie np. programu,
semi-acoustic – (semi – na pół, częściowo) gitara elektryczno-akustyczna, z płytkim pudłem rezonansowym (potocznie – półpudło). Patrz: hollow-body
semi-hollow body – gitara elektryczno-akustyczna posiada pudło rezonansowe typu arch-top, jednak o znacznie zmniejszonej pojemności. Znaczenie akustyczne takiego pudła rezonansowego jest niewielkie. Niektóre modele mają tylko namalowane efy imitujące otwory rezonansowe.
semi-solid body – gitara elektryczno-akustyczna z pudłem rezonansowym o zmniejszonej grubości, wypełnione w centralnej części podłużnym solidnym drewnianym blokiem.
serial number – numer kolejny instrumentu
sequencer – sekwencer, urządzenie służące do nagrywania i archiwizowania informacji muzycznych systemem cyfrowym MIDI analogicznie jak to robi się w magnetofonach analogowych. wszystkie informacje muzyczne są cyfrowe i można je dowolnie obrabiać przed wgraniem na taśmę lub CD.
set – komplet strun
set neck – szyjka wklejona w korpus
shellac – szelak, politura
shield – ekranowanie kabli i podzespołów elektrycznego wyposażenia gitary
side – bok pudła rezonansowego, korpusu
side markers – znaczniki pozycji umieszczone z boku podstrunnicy
silence – cisza
silencer – tłumik, okrągła przesłona otworu rezonansowego gitary klasycznej lub akustycznej, szczególnie gdy jest zelektryfikowana, ograniczający tendencje do sprzężeń elektrycznych ze wzmacniaczem
silent plug – wtyk z wyłącznikiem zwierającym bieguny po wyciągnięci z gniazda
single cutaway – pojedyncze wycięcie w korpusie
size – wielkość, rozmiar
slant bracing – ożebrowanie ukośne
slide, bottleneck, bar, steel – metalowe, ceramiczne lub szklane tuleje, pierścienie lub sztabki służące do skracania strun w technice slide
slide – technika gry polegająca na skracaniu strun rurką nałożona na palec lewej ręki (lub innym śliskim przedmiotem) i ślizganiu wzdłuż po strunach
slide switch – suwakowy przełącznik przetworników
slotted headstock – główka szyjki gitary klasycznej z dwoma podłużnymi wycięciami na kołki maszynek
slow – powolny
slow tempo – wolne tempo, powoli. Patrz: tempo
soapbar pickup – nazwa przetwornika P-90 firmy Gibson, z czasem przejęta przez inne podobne przystawki, w tym też basowe
socket – gniazdo wyjściowe typu jack
soft frets – progi niskie, gładkie, ułatwiające przesuwanie palców z pozycji do pozycji glissandem
software – program lub kody cyfrowe mówiące co komputer ma robić. Np. sekwencyjny software zamienia komputer w sekwencer. Zatem przechowuje programy uruchomiane w komputerowym hardwerze
solderless cable – przewód łączony z wtykami na zacisk, bez lutowania
solid-body – korpus gitary wykonany z litego drewna
solid-top – płyta wierzchnia wykonana z litego drewna
solid wood – lite drewno
sound, natural sound – dźwięk, naturalne brzmienie
soundboard, top – płyta wierzchnia (rezonansowa) korpusu (pudła rezonansowego)
soundhole pickup – przetwornik (najczęściej elektromagnetyczny) umieszczony w otworze rezonansowym gitary akustycznej
soundhole – otwór rezonansowy w pudle gitary akustycznej
spanish guitar – potoczne określenie gitary klasycznej
speaker – głośnik
spruce (sitka, engelman, european spruce) – świerk (szczególnie cenione odmiany świerka)
square wave – fala kwadratowa, podstawowy ton wytwarzany przez generator dźwięku w syntezatorze
stage tuner – tuner w wersji scenicznej, w obudowie “pod nogę” lub typu rack
staggered polepieces – nadbiegunniki przetwornika o zróżnicowanej długości
stainless steel – stal nierdzewna
steel – stal
steel guitar – gitara stalowa, gitara stołowa – płasko leżąca stacjonarna gitara bez progów, na której gra się metalowym suwakiem. Patrz: pedal steel string guitar.
steel strings – stalowe struny do gitary akustycznej i elektrycznej
steel string acoustic guitar – gitara akustyczna z strunami metalowymi. Patrz: nylon string acoustic guitar.
stereo in, stereo out – wejście, wyjście sygnału stereofonicznego. Patrz: mono in
straight plug – wtyk prosty
strap – pasek do zawieszania gitary
strap button – kołek zamocowania paska na gitarze
Strap-Lock – urządzenie blokujące pasek na zaczepie, kołku
string – struna
string action – wysokość strun nad progami
string core, hexagonal – rdzeń struny, sześciokątny
string damper, string mute – tłumik drgań strun
string gauge (light, regular, heavy) – określenie grubości/stopnia “twardości” strun do gitary akustycznej i elektrycznej (miękkie, umiarkowane, twarde)
string guide, string retainer – docisk strun na siodełku
string spacing – odstępy między strunami
string tension, low, medium, high, super high – określenie stopnia “twardości” naciągu strun do gitary klasycznej – niski, średni, wysoki, bardzo wysoki
string-thru-body – struny zaczepione od spodu korpusu, przechodzące przez korpus na siodełka mostka
string tree – wspornik dociskający struny do siodełka na główce
string winder – korbka do szybkiego nawijania strun na kołki maszynek
Stringbender – urządzenie umieszczone w korpusie gitary służące do podwyższania dźwięku struny
string wrap – owijka struny, taśmowa
strings set – komplet strun
string damper, string mute – tłumik drgań strun
string-thru-body – struny zaczepione od spodu korpusu, przechodzące przez korpus na siodełka mostka
stroboscope tuner – tuner stroboskopowy (zapalające się diody ukazują wysokość stroju)
strong – silny, głośny. Patrz: loud
Stud-Mont tailpiece – rodzaj strunociągu sztabkowego firmy Gibson
stuff – zestaw urządzeń gitarowych
subwoofer – kolumna niskotonowa z komorami akustycznymi
sunburst – rodzaj lakierowania – słońcem przypalany (ciemne boki korpusu stopniowo rozjaśnione w jego centrum)
sustain – wybrzmienie, przedłużenie dźwięku. W syntezatorze gitarowym odcinek obwiedni w sekcji kształtowania dźwięku. Patrz Envelope
swamp ash – jesion bagienny
switch – przełącznik – przetworników i innych urządzeń
switch 3-way, 5-way – przełącznik 3-pozycyjny lub 5-pozycyjny w gitarach typu Strat, les Paul i in.
synth, synthezator – syntezator
sycamore maple – jawor sycamore
T
tail block, end block – drewniany klocek w części dolnej pudła rezonansowego wzmacniający konstrukcję. Od zewnątrz wkręcona jest śruba utrzymująca uchwyt paska, w gitarach arch-top mocowany jest tu także strunociąg. Są metalowe „kołki” zamocowania paska w postaci rurki typu jack spełniając rolę gniazda sygnały wyjściowego z gitary.
tailpiece – mostek (strunociąg)
tapping – technika wydobywania dźwięku przez uderzanie w struny z góry (samym uderzeniem palca dociskającego strunę pobudza się ją do drgania). Stosuje się tapping lewą i prawą ręką.
tenor guitar, plektrum – gitara tenorowa
tempo – tempo, określenie szybkości, z jaką utwór ma być wykonywany. Parametr tempo ustawiany jest na metronomach, w sekwencerach, syntezatorach i in. Zakres stosowanego w praktyce tempa mieści się w skali od 40 do 208. oznaczenie ! = 60 wskazuje, że utwór powinien być wykonywany w tempie, w którym czas trwania ćwierćnuty odpowiada jednej sekundzie. Patrz: metronome, sequencer
thinline – gitara elektryczno-akustyczna
thinline-body – pudło rezonansowe o małej grubości. Patrz: semi-hollow-body, semi-acoustic.
thru box – pośrednie pudełko przyłączeń kilku urządzeń systemem MIDI
thumb pick – pazurek do gry nakładany na kciuk. Patrz: fingerpicking
thumb rest – oparcie na kciuk stosowane niekiedy w gitarze basowej w postaci małej płytki nad struną basową E.
tie end – koniec struny wiązany na mostku-strunociągu
tiger stripe, flame, quilt, bird eye – określenia wzorzystych odmian drewna, głównie klonu, z wyraźnie widocznym wzorem pasów, płomieni, pikowania, oczek
toggle switch – uchylny przełącznik przetworników
tone chamber – komory pogłosowe w korpusie gitary typu solid-body (bez otworów rezonansowych).
tone pot – potencjometr barwy dźwięku
top – płyta wierzchnia korpusu
track – ślad, ścieżka dźwiękowa do rejestracji na magnetofonie wielośladowym, również w programie komputerowym, utwór na płycie
transducer – przetwornik piezoelektryczny. Patrz: pickup
transistor – tranzystor
transistor amplifier – wzmacniacz tranzystorowy
transmitter – nadajnik w systemie łączności bezprzewodowej
transparent – wykończenie lakierem bezbarwnym
trapeze tailpiece – strunociąg trapezowy typowy dla gitar akustycznych arch-top
travel guitar – gitara “podróżnicza” o pomniejszonych gabarytach
treble – wyższy odcinek pasma dźwięku w korektorze barwy equalizerze (bass, middle, treble, presence)
treble pickup – przetwornik umieszczony przy mostku
treble strings, bass strings – struny wiolinowe (nieowijane), struny basowe (owijane) Trembucker, F-spaced – nazwy humbuckerów firm Seymour Duncan i DiMarzio o szerszym, fenderowskim rozstawie nadbiegunników
trem-setter – rozwiązanie firmy Hipshot, które kompensuje siłę naciągu sprężyn wibratora
trill – tryl
triple – potrójny
truss rod cover – na główce, przy siodełku pokrywa gniazda nakrętki pręta regulacyjnego napięcia szyjki
truss rod nut – nakrętka pręta regulacyjnego napięcia szyjki
tuner – przyrząd, najczęściej elektryczny, cyfrowy służący do strojenia gitary. Na wyświetlaczu zapalają się diody ukazujące wysokość dźwięku strojonej gitary.
tuners – strojniki, maszynki, klucze
tuning fork – kamerton mechaniczny
tung oil – olej chiński, tzw. lakier chiński
tweeter – głośnik wysokotonowy
two-way pickup system – zestaw dwóch uzupełniających się przetworników dźwięku (najczęściej elektromagnetyczny z piezoelektrycznym lub piezoelektryczny z pojemnościowym)
two-way truss rod – mechanizm regulacji kształtu szyjki w postaci dwóch prętów napinających
U
unbound neck – szyjka nieożyłkowana
underground – muzyka podziemia, klubowa, garażowa
V
valve – lampa elektronowa
valve amplifier – wzmacniacz lampowy
valve holder – podstawka lampy
valve rectifier – prostownik lampowy
venetian cutaway – wycięcie z zaokrąglonym rogiem
vibrato – wibrowanie struny uzyskane przez np. rytmiczne minimalne podciąganie i opuszczanie
volume pot – potencjometr regulacji siły dźwięku
V-shape neck – szyjka o przekroju w kształcie litery V
W
walnut – orzech
warranty – gwarancja
wave – fala, fala dźwiękowa
wave frequency – częstotliwość fali
wave generator – generator dźwięku w syntezatorach, również gitarowych
wavelength – długość fali
wave velocity – prędkość fali
wax – wosk, woskować
weak – słaby, np. sprzęt słabej jakości, mało wydajny, cichy
weight – waga
wireless system – system łączności bezprzewodowej w postaci nadajnika z anteną przypiętego do paska spodni gitarzysty, do którego włącza się kabel z gitary i odbiornika z którego kabel włączony jest do wzmacniacza.
wood – drewno
wood grain – słoje drewna
workstation – urządzenie z własnym bankiem dźwięków (np. keyboard) do zapisywania, opracowywania i odtwarzania muzyki, może być z klawiaturą, może być bez (portable workstation).
wound – owijka struny
X
X-bracing, A-bracing, V-bracing – systemy ożebrowań płyty rezonansowej typu X, A i V
Z
zinc alloy, diecast zinc – stop cynku, odlew cynkowy