Gitara barytonowa to instrument, który wyróżnia się swoją unikalną charakterystyką i wyjątkowymi możliwościami brzmieniowymi. Choć nie cieszy się taką popularnością jak jej standardowa odpowiedniczka, znajduje swoje miejsce w różnorodnych gatunkach muzycznych, od country, przez surf rock, po heavy metal. W artykule przyjrzymy się historii tego instrumentu, jego budowie, strojeniu oraz zastosowaniom w różnych stylach muzycznych.
Historia gitary barytonowej
Pierwszą gitarę barytonową wprowadziła na rynek w 1956 roku firma Danelectro. Instrument ten, choć początkowo nie zdobył szerokiego uznania, zaczął pojawiać się w muzyce surf oraz w ścieżkach dźwiękowych do filmów, szczególnie w klimacie „spaghetti Westernów”. Przykładem może być technika „tic-tac bass”, gdzie barytonowa gitara była używana do dublowania partii kontrabasu lub gitary basowej, dodając do utworu charakterystyczne, tłumione brzmienie.
Mimo swojej niszowej pozycji, gitara barytonowa znalazła zastosowanie w muzyce country, gdzie artyści tacy jak Merle Haggard, Johnny Cash czy Willie Nelson korzystali z jej głębokiego, rezonującego brzmienia. W latach 60. XX wieku popularność zyskała również w twórczości takich artystów jak Duane Eddy, który wykorzystał ją na albumie „The Twang’s the Thang”. Dzięki temu jej charakterystyczne „twangowe” brzmienie stało się znakiem rozpoznawczym wielu nagrań.
Budowa i charakterystyka gitary barytonowej
Gitara barytonowa wyróżnia się przede wszystkim wydłużoną menzurą, która pozwala na niższe strojenie bez utraty odpowiedniego naprężenia strun. Standardowa gitara posiada menzurę o długości od 24,75 cala (629 mm) do 25,5 cala (648 mm), podczas gdy menzura gitary barytonowej wynosi od 27 do 30,5 cala (690–770 mm). Dzięki temu struny o większej grubości, które są stosowane w gitarach barytonowych, mogą być strojone niżej, nie tracąc przy tym stabilności brzmienia.
Grubość strun w gitarach barytonowych zazwyczaj waha się od .016-.070 do .017-.080 cala, w porównaniu do standardowych zestawów o grubości od .010-.047 do .013-.056 cala. Konstrukcja korpusu gitary barytonowej jest podobna do standardowej, choć w przypadku akustycznych modeli korpus może być większy, co dodatkowo wzmacnia rezonans i głębię dźwięku.
Strojenie gitary barytonowej
Standardowa gitara jest strojona w sposób EADGBE. Gitara barytonowa może być strojona na kilka sposobów, w zależności od preferencji muzyka i potrzeb brzmieniowych. Najpopularniejsze strojenia to:
- o kwartę niżej (B1-E2-A2-D3-F♯3-B3),
- o kwintę niżej (A1-D2-G2-C3-E3-A3),
- o oktawę niżej (E1-A1-D2-G2-B2-E3).
Różnorodność strojeń sprawia, że instrument ten jest niezwykle wszechstronny i może być używany w wielu gatunkach muzycznych, od jazzu po ciężkie brzmienia metalowe.
Gitara barytonowa w różnych gatunkach muzycznych
Muzyka surf i filmowa
Gitara barytonowa odegrała ważną rolę w muzyce surf, gdzie jej głębokie, rezonujące brzmienie idealnie wpasowało się w klimat plażowych melodii. W ścieżkach dźwiękowych do filmów, szczególnie „spaghetti Westernów”, instrument ten dodawał niepowtarzalnego klimatu i dramatyzmu.
Country
W muzyce country gitara barytonowa jest często używana jako wsparcie dla partii basowych, wzbogacając aranżację o głębokie i ciepłe dźwięki. Artyści tacy jak Glen Campbell czy Johnny Cash korzystali z tego instrumentu, tworząc ponadczasowe hity.
Rock i metal
W rocku i metalu gitara barytonowa znalazła zastosowanie w latach 80., gdy muzycy zaczęli eksperymentować z niższymi strojeniami. Artyści tacy jak Eddie Van Halen czy członkowie Breaking Benjamin wykorzystali gitarę barytonową w swoich kompozycjach, dodając im ciężkości i głębi.
Jazz i fingerstyle
Gitara barytonowa zdobyła także uznanie w jazzie i fingerstyle, gdzie jej unikalne brzmienie jest wykorzystywane do tworzenia głębokich, harmonicznych dźwięków. Pat Metheny i Andy McKee to tylko niektórzy z artystów, którzy wykorzystali potencjał tego instrumentu w swoich nagraniach.
5 powodów, dla których potrzebujesz gitary barytonowej
Gitara barytonowa, choć często pozostaje w cieniu swoich standardowych odpowiedniczek, oferuje niesamowite możliwości brzmieniowe i użytkowe. Dla wielu muzyków staje się instrumentem, który inspiruje, uzupełnia brzmienie i pozwala odkrywać nowe przestrzenie dźwiękowe. Oto pięć powodów, dla których warto zainwestować w ten wyjątkowy instrument.
1. Niezwykła wszechstronność
Gitara barytonowa to instrument, który łączy w sobie cechy standardowej gitary i gitary basowej. Dzięki niższemu strojeniu i grubszych strunach oferuje szerokie spektrum brzmień, które mogą znaleźć zastosowanie w niemal każdym gatunku muzycznym. Jeśli grasz w górnym rejestrze, gitara barytonowa brzmi jak tradycyjna sześciostrunowa gitara, ale w dolnych partiach dźwięków może z powodzeniem zastąpić bas. To czyni ją niezwykle uniwersalnym narzędziem, szczególnie dla muzyków studyjnych czy kompozytorów, którzy poszukują jednego instrumentu mogącego spełniać różne funkcje.
2. Idealna do studia nagraniowego
Gitara barytonowa jest niezastąpionym narzędziem w studio nagraniowym. Jej charakterystyczne brzmienie, które znajduje się pomiędzy gitarą a basem, świetnie wypełnia przestrzeń w miksie. Możesz użyć jej do dublowania partii basowych, co doda głębi utworowi, lub do wzbogacenia linii gitarowych, nadając im dodatkowej masy i rezonansu. Ponadto, gitara barytonowa doskonale sprawdza się przy tworzeniu muzyki inspirowanej „spaghetti Westernami”, z charakterystycznym twangiem i efektami typu spring reverb.
3. Niesamowite możliwości w połączeniu z efektami
Gitara barytonowa świetnie współpracuje z różnymi efektami, takimi jak pogłosy, delaye czy przesterowania. Długie wybrzmiewanie i głębia dźwięku w niższych rejestrach sprawiają, że instrument ten jest idealny do tworzenia ambientowych pejzaży dźwiękowych. Fuzz czy overdrive nadają jej natomiast mocnego charakteru, co sprawia, że jest doskonałym wyborem również dla muzyków rockowych i metalowych.
4. Źródło inspiracji
Jeśli czujesz, że utknąłeś w muzycznym impasie, gitara barytonowa może być rozwiązaniem. Nawet znane Ci riffy, akordy i melodie brzmią na niej zupełnie inaczej, co otwiera nowe możliwości twórcze. Jej unikalne brzmienie skłania do eksperymentowania, odkrywania nowych akordów i budowania melodii w nietypowych rejestrach. To doskonałe narzędzie dla songwriterów i muzyków, którzy poszukują świeżych pomysłów.
5. Łatwość przyswojenia
Jedną z największych zalet gitary barytonowej jest to, że możesz grać na niej, wykorzystując te same kształty akordów i skal, które znasz ze standardowej gitary. Choć strój jest niższy (najczęściej w zakresie od B1 do A1 na najniższej strunie), układ gry pozostaje znajomy, co czyni naukę i przystosowanie się do instrumentu niezwykle proste. To sprawia, że gitara barytonowa jest naturalnym uzupełnieniem kolekcji każdego gitarzysty.
Podsumowanie
Gitara barytonowa, choć mniej popularna od standardowej gitary, jest instrumentem o niezwykle wszechstronnym zastosowaniu. Dzięki swojej budowie, strojeniu i unikalnemu brzmieniu znajduje miejsce w różnych gatunkach muzycznych, od surf rocka, przez country, po heavy metal i jazz. Choć nie jest instrumentem dla każdego, jej możliwości są doceniane przez muzyków, którzy poszukują nowych brzmień i sposobów na wzbogacenie swojej twórczości.
Gitara barytonowa to wybór dla tych, którzy chcą przekroczyć granice standardowych dźwięków i odkryć zupełnie nowy świat muzycznych możliwości.
