Pablo Picasso to czysty geniusz, porównywalny z Albertem Einsteinem, ale działający na innym polu. Przeorał nasze poczucie estetyki i pokazał inny wymiar piękna – takiego, które nie potrzebuje symetrii, proporcji i perspektywy.
„Stary gitarzysta” – okoliczności powstania
Pablo Picasso interpretował otaczający go świat oryginalnym i nowatorskim spojrzeniem. W rezultacie radykalnie zmienił nasze spojrzenie na sztukę i wraz z Georgesem Braque nauczył krytyków nowego kierunku – kubizmu. Pablo Diego José Francisco de Paula Juan Nepomuceno Crispín Crispiniano María Remedios de la Santísima Trinidad Ruiz (takie jest pełne brzmienie imion i nazwisk Picassa!) dożył sędziwego wieku 91 lat, a jego kariera artystyczna trwała ponad 80 lat, w którym to czasie stworzył około 50 tysięcy (!) prac. Mistrz, zanim stał się wizjonerem i papieżem kubizmu przechodził kilka faz twórczości nazwanych po prostu kolorami, jakie głównie stosował.
Od chromatyki jego dzieł nazwano jego okresy twórczości – prekubistyczne niebieski i różowy. Picasso tworzył wówczas obrazy realistyczne, nawiązujące jednak do postimpresjonizmu i symbolizmu, z którego przedstawicielami znał się bardzo dobrze. Większość artystycznych znajomości „na wysokim szczeblu” zawarł w Paryżu, gdzie przebywał wiele lat, i który stał się dla niego drugim domem. Paryski okres błękitny (1901-1904) to pierwszy ważny etap jego twórczości, podczas którego malował dzieła utrzymane w zimnej, błękitnej kolorystyce, pełne smutku i melancholii. W czasach powstania „The Old Guitarist” Picasso klepał biedę w Paryżu, a wspomniany niski standard życia i samobójstwo przyjaciela wpłynęły na taki właśnie nastrój obrazów. „Stary gitarzysta” jest chyba najsłynniejszym obrazem z tego czasu.
„Stary gitarzysta” – opis dzieła
Interpretacja tego obrazu nie przysparza kłopotu. Widać na nim starszego mężczyznę, ubogo ubranego, obdartego, bosego i w dodatku ślepego. Wymowa obrazu jest niemal tak silna jak historia „Dziewczynki z zapałkami” – smutek, beznadziejny los, bezsilność… można by tak bez końca. Osoba niewidoma zawsze w malarstwie symbolizowała duchowość, wnętrze człowieka, jego uczucia i emocje. Gitara z kolei to po prostu ukojenie, jedyna ucieczka od trosk i nie przez przypadek jedynie gitara zachowała na obrazie swoje naturalne kolory.
Czy pozbawienie jej strun na podstrunnicy (widać je tylko zaraz za mostkiem) to kolejny symbol beznadziei i próżności takiego muzycznego pocieszenia? Być może, cała kompozycja jest niemym krzykiem wobec niesprawiedliwości ludzkiego losu. Malarskie przedstawienie tego tematu poprzez oddzielenie gitarzysty od czasu i miejsca czyni to wczesne dzieło Picassa uniwersalnym i ponadczasowym.
„Stary gitarzysta” – ciekawostka
Zdjęcia rentgenowskie i badania przeprowadzone przez ekspertów wykazały, że na płótnie, za wizerunkiem starego gitarzysty widnieją trzy postacie. Jest to młoda matka z małym dzieckiem klęczącym u boku oraz zwierzę po prawej stronie obrazu. młoda kobieta ma długie, kręcone ciemne włosy i zamyślony wyraz twarzy. Mało tego – eksperci ustalili, że pod „Starym gitarzystą” znajdują się co najmniej dwa różne obrazy.
Pablo Picasso – prywatnie
Ważną lekcją dla nas wszystkich jest także politykowanie Picassa i manowce, na które go to zaprowadziło. Mistrz stał się zagorzałym komunistą i nie stronił od towarzystwa stalinistów, którzy używali go instrumentalnie, zapraszając na wydarzenia i uroczystości. Z dzisiejszej perspektywy wiemy, że, podobnie jak Jean Paul Sartre i wielu innych, Pablo Picasso zbłądził, został omamiony utopią, która w praktyce okazała się najbardziej zbrodniczą ideologią (ustrojem) w historii świata.
Poza tym warto jeszcze wspomnieć o porywczym, typowo hiszpańskim temperamencie, który nierozerwalnie związany był z pełnym zawirowań życiem prywatnym Picassa. Świadczą o tym jego romanse, burzliwe i liczne małżeństwa, aktywność polityczna, nagłe i mijające fascynacie innymi dziedzinami sztuki. Jak to ładnie podsumowano na portalu natgeotv.com „Picasso nieustannie wymyślał siebie na nowo, wyznaczał w sztuce nowe trendy i przesuwał granice artystycznej ekspresji.”
Najbardziej dziwi mnie to, że tylu ludzi chciałoby rozumieć sztukę. Pytam: czy ma sens chęć rozumienia śpiewu ptaków, zgłębiania tajemnic nocy i piękna kwiatów? Zakochując się w kobiecie nie sięgamy po narzędzia do mierzenia jej kształtów. A tymczasem, gdy chodzi o sztukę, ludzie chcą «zrozumieć». Sądzę, że jedyną rzeczą, jaką ludzie powinni zrozumieć, jest to, iż artysta tworzy, gdyż musi tworzyć!
Pablo Picasso
Specyfikacja obrazu:
Autor: Pablo Picasso
Wymiary: 1,23 m x 83 cm
Data stworzenia: 1903–1904
Materiał: Farba olejna na płótnie
Gatunek: Malarstwo rodzajowe
Okresy: Ekspresjonizm, Okres błękitny
